Nhật Bản có rất nhiều lễ hội truyền thống, các lễ hội này phản ánh văn hóa Nhật Bản rất rõ nét. Một trong nhưng lễ hội truyền thống mang đậm màu sắc Nhật Bản đó là lễ hội Hina Matsuri hay còn được gọi với những cái tên khác như là lễ hội búp bê, lễ hội dành cho các bé gái, lễ hội mùng 3 tháng 3 hay lễ hội hoa anh đào. Vật chúng ta hãy cùng khám phá ý nghĩa văn hóa Nhật Bản qua lễ hội búp bê Hina Matsuri.
Hinamatsuri – Lễ Hội Dành Riêng Cho Các Bé Gái Tại Nhật Bản
Hina Matsuri là gì?
Như tên cho thấy đó là một lễ hội dành cho các cô gái ở Nhật Bản. Cũng có một lễ hội dành cho các bé trai vào tháng 5 được gọi là “ Ngày trẻ em ” (Kodomo no Hi). Trong khi đó là một ngày lễ quốc gia, Hina Matsuri thì không! Lễ hội được tổ chức nhằm cầu mong một cuộc sống hạnh phúc và khỏe mạnh cho các bé gái.
Nguồn gốc của Hina Matsuri
Theo một tín ngưỡng cổ xưa của Trung Quốc, bạn có thể chuyển tội lỗi và vận rủi cho một con búp bê. Để loại bỏ nó khỏi cơ thể của chính bạn, bạn cần phải ném con búp bê xuống sông.
Thậm chí ngày nay người ta còn thả những con búp bê giấy xuống sông vào ngày 3 tháng 3 ở một số vùng của Nhật Bản. Phong tục này được gọi là “hina okuri” （雛 送 り） “nagashi bina” (流 し 雛) hoặc “hina nagashi” (雛 流 し). Có rất nhiều sự kiện vào ngày 3 tháng 3 như “ Sự kiện Nagashibina ” ở đền Shimogamo của Kyoto. Phong tục trưng bày búp bê cho “Lễ hội của các bé gái” có từ thời Heian (794 – 1185).
Những con búp bê sẽ được trưng bày bắt đầu từ giữa tháng Hai. Ngay sau khi “ Ngày ném đậu ” kết thúc, các cửa hàng đã tràn ngập sô cô la cho Ngày lễ tình nhân . Ngay sau đó là rất nhiều đồ trang trí nhỏ xinh và đồ ngọt cho “Hina Matsuri” sắp tới.
Búp bê Hina Matsuri
“ Búp bê hina ” (雛 人形, hina ningyo) chỉ được trưng bày khi trong gia đình có con gái. Thông thường một bộ được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác hoặc ông bà hoặc cha mẹ sẽ mua một bộ cho Hina Matsuri đầu tiên của con gái (初 節 句, hatuzekku)! Một bộ hoàn chỉnh với những con búp bê truyền thống có thể cực kỳ đắt! Có một điều mê tín rằng con gái trong nhà sẽ rất khó tìm được bạn đời nếu những con búp bê không được cất đi vào tối ngày 3 tháng 3!
Trang phục tuyệt đẹp của thời kỳ Heian được mặc bởi những con búp bê hina, đại diện cho Hoàng đế, Hoàng hậu, các thị vệ và các nhạc sĩ. Chúng được trưng bày trên một giá đỡ (ひ な 壇, hinadan) thường được trải thảm đỏ. Nền tảng có thể có nhiều cấp độ (tối đa 7). Những loại phổ biến nhất là khán đài một, năm và bảy tầng.
Tùy theo khu vực mà thứ tự của các búp bê từ trái sang phải khác nhau, nhưng thứ tự mỗi cấp là như nhau. Một ví dụ mà bạn sẽ thấy sự khác biệt về vị trí này là với các vùng Kanto và Kansai.
Kệ trưng bày búp bê Hina
Theo truyền thống, một bộ búp bê đầy đủ nhất bao gồm 15 búp bê và được trang trí trên một kệ 7 tầng được phủ thảm đỏ:
Tầng trên cùng là Vua và Hoàng Hậu (được gọi là Dairibina). Nếu nhìn chính diện thì Vua được đặt bên trái và Hoàng hậu được đặt bên phải. Sau lưng Vua và Hoàng hậu là một bức bình phong gọi là Byobu (屏風). Ở hai bên là 2 cây đèn đứng gọi là Bonbori (雪洞), thường có hoa văn là hoa anh đào hoặc hoa đào. Trước mặt Vua & Hoàng hậu là Sanpokazari và Hishidai. Sanpokazari là hai bình hoa được cắm hai nhánh hoa đào.
Hishidai là hai bệ đựng Omochi (một món ăn truyền thống của Nhật, gần giống như bánh dày của Việt Nam) gọi là Hishi-mochi. Hishi-mochi trên Hishidai có hình dạng như viên kim cương & có màu sắc tươi sáng khác nhau tượng trưng cho sắc màu mùa xuân.
Tầng thứ 2 gồm 3 búp bê, là 3 cung nữ hầu rượu sake (Sannin-kanjo, 三人官女). Người ở giữa ngồi, còn 2 người ở hai bên thì đứng. Ở giữa 3 người này là 2 Takatsuki, loại bàn đứng được đặt Omochi hình tròn (Maru-mochi), 2 tầng trắng và hồng.
Tầng thứ 3 gồm 5 búp bê (Gonin-bayashi). Đây là 5 nhạc công nam: 3 người chơi trống, 1 người thổi sáo và người cầm quạt là ca sĩ.
Tầng thứ 4 là 2 búp bê Đại thần (Zuijin). Nếu nhìn trực diện thì bên phải phải là Đại thần già và bên trái là Đại thần trẻ.
Tầng thứ 5 gồm 3 búp bê (Sannin-jichou) là hộ vệ cho Vua và Hoàng hậu khi đi ra ngoài. Phía hai bên được trang trí bằng một chậu hoa đào và một chậu quất.
Hai bậc cuối cùng thường dùng để trang trí một số đồ vật như cỗ xe cung đình Goshoguruma, kiệu rước Okago, và hộp đựng thức ăn nhiều tầng Jubako.
Những món ăn trong ngày lễ Hina Matsuri
Đối với hầu hết các lễ hội ở Nhật Bản cũng có một số món ăn đặc biệt dành cho Hina Matsuri.
Màu sắc truyền thống của lễ hội này là trắng , xanh lá cây và hồng (hoặc đỏ). Màu trắng tượng trưng cho sự thanh lọc, màu xanh lá cây tượng trưng cho sức khỏe và màu hồng (đỏ) sẽ xua đuổi tà ma. Ý tưởng đằng sau Hina Matsuri là cầu mong một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc cho (những) con gái của một người, vì vậy thật có ý nghĩa khi những màu sắc đó cũng là một phần của các món ăn đặc biệt cho lễ hội này!
“ Hishimochi ” (菱 餅) là những chiếc bánh gạo hình kim cương với chính xác là ba màu đó! “ Sakuramochi ” (桜 餅, bánh gạo nhân đậu với lá anh đào) cũng được ăn (xem ảnh).
Không chỉ có mochi, mà còn có “ Chirashizushi ” (散 ら し 寿司, một loại sushi đặc biệt) cũng như “ Hina-arare ” (雛 霰, khối bánh gạo). Một số người uống “ Shirozake ” (rượu sake trắng ngọt làm từ gạo lên men).
Cuối cùng, mọi người cũng có thể ăn “ Ushiojiru ” (潮 汁, một loại súp muối với vỏ ngao). Vỏ chai là biểu tượng của một cặp vợ chồng đoàn kết, vì vậy tôi đoán rằng các bậc cha mẹ mang theo hy vọng rằng con gái của họ sẽ tìm thấy một người bạn đời tốt cho cuộc sống hôn nhân trong tương lai.
+ Xem thêm: Khám Phá Lễ Hội Shichi Go San Độc Đáo Ở Nhật Bản
Có thể nói lễ hội búp bê Hina Matsuri là lễ hội văn hóa tín ngưỡng đặc trưng của người Nhật với mong muốn mang lại sự may mắn cho bé gái. Bên cạnh đó, Nhật Bản cũng có lễ hội dành riêng cho các bé trai có tên gọi Koinobori nữa đấy, theo dõi các bài viết sau của Ivisa24h.com để khám phá tiếp bạn nhé!